دستورالعمل و ضوابط اجرائي قرنطينه در ميادين دام ومجتمع هاي دامداري

مقدمه :
قرنطينه به عنوان يكي از اركان وابزارهاي مهم تامين بهداشت دام وفرآورده هاي دامي ، از جمله اجراي پروژه هاي پيشگيري ، كنترل و ريشه كني بيمارهاي هاي دامي مطرح مي باشد . فعاليت هاي قرنطينه اي طيف وسيعي از فعاليت ها را شامل مي گردد كه از قرنطينه داخل دامداري شروع وبه استقرار ايستگاههاي كنترل و پست هاي قرنطينه مرزي وبين استاني و اجراي دستور العمل هاي بهداشتي قرنطينه اي حمل ونقل دام وفرآورده هاي خام دامي منتهي مي گردد .
هدف از تدوين ضوابط اجرائي دستور العمل هاي قرنطينه اي در ميادين ومجتمع هاي دامداري ، در حقيقت بهبود روند فعاليت هاي قرنطينه اي در مراكز مذكور در راستاي برنامه هاي بهداشتي قرنطينه اي سازمان دامپزشكي كشور مي باشد ومي تواند نقشي بسيار مهم وفعال در زمينه مبارزه و مراقبت بيماري هاي دامي داشته باشد .

1 .ضوابط بهداشتي – قرنطينه اي در تردد و نقل و انتقال دام در ميادين دام

1- 1 ..ميادين عرضه دام بایستی دارای پروانه بهداشتي بهره برداري از سازمان دامپزشكي كشورباشند.
2- 1. . صاحبان ميادين دام موظفند نسبت به جذب مسئول فني- بهداشتی ( دكتر دامپزشک) اقدام نمايند .
3- 1 . كنترل گواهي و مجوزهاي بهداشتي حمل داخل يا خارج شهرستاني و شرايط قرنطينه اي بهداشتي يكي از وظائف مسئول فنی بهداشتي ميدان دام مي باشد .
4- 1 .اطلاعات دامهاي ورودي و خروجي در دفاتر و يا در برنامه نرم افزاري مربوطه ثبت شود كه شامل اطلاعات نوع دام ، تعداد دام، شماره دامها ، مبداء ، مقصد ، شماره مجوز حمل ، شماره خودرو ، نام راننده ، نام مالك و … مي باشد .
5- 1 . كليه خودروهاي حامل دام كه وارد ميدان دام مي شوند بايد گواهي بهداشتي حمل از دامپزشكي مبدا ( خارج شهرستان ) و گواهي حمل داخل شهرستاني صادره توسط دامپزشك مجاز را به همراه داشته و به پست قرنطينه تحويل دهند .
6- 1 . كليه خودروهاي حامل دام كه از ميدان دام خارج مي شوند مي بايدگواهي و مجوز خروج از مسئول فنی بهداشتي میدان دام دريافت نمايند .
7- 1. خودروها بايد داراي پروانه اشتغال به حمل دام زنده از اداره كل دامپزشكي استان مربوطه باشند.
8- 1. خودرو حامل دام زنده پيش از خروج از ميدان دام بايد شستشو و ضدعفوني شده و در هنگام خروج از ميدان دام گواهي مربوطه را در اين خصوص دريافت كرده باشد.

2 .ضوابط بهداشتي – قرنطينه اي درنقل وانتقال دام در مجتمع هاي دامداري

مجتمع هاي دامداري به منظورجمع آوري و خروج دامداريهاي داخل و حاشيه شهرها طراحي شده است كه براساس نوع كاربري واحدها به سه نوع پرورش گاو شيري ، پرورش گوساله پرواري و پرورش گوسفند پرواري تقسيم بندي مي شوند . باتوجه به كاهش فواصل دامداريها و احداث واحدهاي دامداري در مجاورت يكديگر امكان انتقال و سرايت بيماري در بين واحدها افزايش مي يابد كه درصوت عدم رعايت اصول بهداشتي – قرنطينه اي هر لحظه امكان بروز اپيدمي بيماريهاي واگير دامي در مجتمع ها وجود خواهد داشت كه براي جلوگيري از رويداد چنين وضعيتي اقدامات بهداشتی- قرنطینه ای الزامی است و در این راستا لازم است كليه واحدهاي موجود در مجتمع ، بعنوان يك دامداري واحد و يا واحد اپيدميولوژيك تلقی گردند و اقدامات بهداشتي – قرنطينه اي بصورت يكپارچه در كل مجتمع بايد همزمان صورت پذيرد .
در اجراي سياست هاي ايمن سازي و ضدعفوني اقداماتي از قبيل اجراي طرحهاي مايه كوبي همزمان دامها ، طرحهاي همزمان مبارزه با انگلهاي خارجي دام ، ضدعفوني كليه واحدها در فواصل مناسب در مجتمع، تست هاي سل و بروسلوز در مجتمع هاي شيري و … در برنامه كاري قرارداده شود.
براي اجراي بهترو موثر ضوابط بهداشتي- قرنطينه اي در مجتمع ها لازمست زيرساختها و شرايط زيربنايي زير در احداث و بهره‌برداري مجتمع ها پيش بيني شده باشد :
1-2 . مجتمع بايد محصور بوده و تردد فقط از يك محل ( ورودي مجتمع ) امكان پذير باشد و پست قرنطينه نيز در مبدا ورودي مجتمع احداث شده باشد .
2-2 . در مبدا ورودي مجتمع لازم است سیستم مناسب ضدعفوني خودروها طراحی واجرا شود .
3-2 . مديريت نگهداري مجتمع تعريف و مشخص شده باشد كه از وظائف مديريت نگهداري ، اعمال مديريت واحد در مجتمع و ايجاد هماهنگي لازم جهت اقدامات همزمان و جامع بهداشتي و تامين هزينه هاي عمومي بهداشتي قرنطينه اي در مجتمع مي باشد .
4-2 .هر مجتمع بايستي داراي يك دكتر دامپزشك بعنوان مسئول فني بهداشتي باشد كه يكي از وظائف وي نظارت بر عملكرد پست قرنطينه دامپزشكي مستقر در مجتمع مي باشد .
5-2 .نيروهاي شاغل در پست قرنطينه ترجيحاً كاردان دامپزشك باشند تا بتوانند كنترلهاي قرنطينه اي لازم را در هنگام ورود و خروج دامها بعمل آورند .
6-2 .هر مجتمع باید داراي يك كوره لاشه سوز دام باشد.
7-2 .در مجتمع هاي پرواربندي گوسفندي احداث يك حمام ضدكنه در محلي مناسب به منظور مبارزه با انگلهاي خارجي در گوسفندها الزامي است .
8-2. در هريك از واحدهاي مجتمع مكان مناسبي براي انجام خدمات بهداشتي مانند مايه كوبي و نمونه برداري از دامها پيش بيني شده باشد.

3 . ضوابط ومقررات ورود دام به مجتمع هاي دامداري:
1-3 . ضوابط عمومي ورود دام به مجتمع :
1-1-3 . كليه دامهاي واردشده بايد مجوز حمل ونقل دام زنده از دامپزشكي شهرستان مبدا را به همراه داشته و به پست قرنطينه ارائه شود.
2-1-3 . دامهاي واردشده از داخل شهر بايستي گواهي يا برگه شامل ثبت كليه مشخصات بهداشتي دامها را از دامپزشكي شهرستان (به استثناء دامهای پرواری)دريافت نمايند
3-1-3 . ورود و خروج دام به مجتمع در زماني كه بيماري واگيردامي در مجتمع وجود دارد و مبارزه با اين بيماري ها مستلزم تمهيدات بهداشتي – قرنطينه اي است ، ممنوع مي باشد.
4-1-3 ورود دام به مجتمع در زمان اجراي طرحهاي همزمان مايه كوبي درمجتمع ( مانند طرح مايه كوبي همزمان تب برفكي ) ممنوع است .
2-3 . ضوابط اختصاصي ورود دام به مجتمع هاي شيري
1-2-3.گاوداري مقصد در مجتمع بايستي حداقل دو نوبت از نظر سل و بروسلوز پاك باشد .
2-2-3. گاوداري مبدا حداقل دو نوبت از نظر سل و بروسلوز پاك باشد .
3-2-3. گاوهاي انتقال يافته بايستي شماره گوش و يا علائم مشخصه شناسائي داشته باشند .
4-2-3. سوابق واكسيناسيون مايه كوبي تب برفكي ، شاربن ومبارزه با انگل های خارجی را حداقل 14 روز قبل از ورود به مجتمع داشته باشند.
5-2-3. انتقال هرنوع دام غیرازدام شیری ونیز گوساله نر به منظور پرواري به داخل مجتمع ممنوع است .
6-2-3. درصورتي كه يك گله خريداري و بصورت كامل وارد مجتمع مي شوند بايستي حتماً گوساله هاي ماده سوابق مايه كوبي بروسلوز را داشته باشند وتا زمان انجام دو تست سل و بروسلوز براي كل گله ( درصورت منفي بودن ) اجازه خروج داده نشود .
7-2-3 از فعاليت اشخاصي كه اقدام به دلالي و خريد و فروش گاو شيري در مجتمع مي نمايند جلوگيري شود .
8-2-3 . هرگونه تردد ازدامداریها به مجتمع ها برابر دستورالعمل های سازمان دامپزشکی رعایت گردد.
3-3 . ضوابط اختصاصي ورودي دام در مجتمع هاي پرواربندي
1-3-3 . در پرواربندي گوساله ها داشتن سابقه مايه كوبي تب برفكي و شاربن ( درصورت كانون بودن سابقه مايه كوبي شاربن علامتي ) حداقل 14 روز قبل از ورود به مجتمع الزامي است .
2-3-3 . در پرواربندي هاي گوسفندي داشتن سابقه مايه كوبي شاربن و آبله و تب برفكي ( درصورت كانون بودن مايه كوبي PPR ) مبارزه با انگلهاي خارجي دام حداقل 14 روز قبل از ورود به مجتمع الزامي است .
3-3-3.سلامت دامهاي واردشده از نظر عاري بودن از بيماريهاي واگير الزامي است .
4-3-3. انتقال ساير دامها به مجتمع كه جنبه تغيير كاربري واحدها را داشته باشد به داخل مجتمع ممنوع است .
5-3-3. هرگونه تردد ازدامداریها به مجتمع ها برابر دستورالعمل های سازمان دامپزشکی رعایت گردد.
4 . ضوابط ومقررات خروج دام از مجتمع :
1-4 . ضوابط ومقررات عمومي خروج دام از مجتمع :
1-1-4 .برای كليه دامهائي كه از مجتمع خارج مي شوند بايد مجوز خروج ( از دامپزشكي شهرستان يا در موارد خاص از مسئول فني مجتمع ) صادرگردد. .
2-1-4 .خروج و انتقال دام به ساير واحدهايي كه بيماريهاي واگير دارند ممنوع مي باشد .
3-1-4. انتقال دامهايي كه بصورت اضطراري كشتار مي شوند با اخذ مجوز خروج از مسئول فني مجتمع و اخذ تائيديه تحويل لاشه به كشتارگاه بلامانع است .
4-1-4 . در زمان اجراي طرحهاي همزمان مايه كوبي درمجتمع ( مانند طرح همزمان مايه كوبي تب برفكي ) انتقال دامها به خارج از مجتمع به استثناء كشتارگاه ممنوع است
5-1-4 . انتقال دامها به خارج از شهرستان نيازمند اخذ گواهي حمل بهداشتي از شبکه دامپزشكي شهرستان مربوطه خواهد بود.
2-4. ضوابط ومقررات اختصاصي خروج دام در مجتمع هاي شيري :
1-2-4. انتقال دامهاي شيري درصورتي مجاز خواهد بود كه كل دامهاي دامداري در دو نوبت متوالي تائيديه سلامت سل و بروسلوز را داشته باشند .
2-2-4. دامداراني كه جديداً اقدام به ورود دام نموده اند تا زماني كه كليه دامهاي جديد و قديم دامداري در دو نوبت متوالي گواهي سلامت سل و بروسلوز نداشته باشند اجازه انتقال دام را نخواهند داشت توصيه مي شود حتي درصورت تامين شرط فوق حداقل زمان انتقال بعداز جابجايي اوليه 6 ماه باشد .
3-2-4 . انتقال دامهاي شيري به منظور پرورش به گاوداريهاي صنعتي كه تحت پوشش سل و بروسلوز بوده و تائيديه سلامت سل و بروسلوز در دو نوبت متوالي را دارند مجاز است .
4-2-4. انتقال دامهاي شيري به ساير استانها منوط به كسب استعلام از دامپزشكي مقصد مي باشد .
3-4. ضوابط ومقررات اختصاصي خروج دام در مجتمع هاي پرواربندي :‌
1-3-4 . در پرواربندي هاي گوسفندي ،خروج دامها از مجتمع مستلزم دارا بودن گواهي مايه كوبي واكسنهاي شاربن ، آبله و تب برفكي و مبارزه با انگلهاي خارجي دام حداقل دو هفته قبل از خروج دامها می باشد.
2-3-4 . در پرواربنديهاي گوساله، خروج دامها از مجتمع مستلزم دارا بودن گواهي مايه كوبي واكسنهاي تب برفكي ، شاربن و مبارزه با انگلهاي خارجي دام حداقل دو هفته قبل از خروج دامها می باشد
3-3-4 .درصورت بروز بيماري واگير در مجتمع انتقال دامها به خارج از مجتمع به استثناء كشتارگاه ممنوع مي باشد.
4-3-4 . انتقال دامهاي پرواري به منظور داشتي ممنوع مي باشد و دامهاي پرواري بايستي به مقصد كشتارگاه اعزام شوند .
5-3-4 .پرورش گوساله نر به منظور پرورش نر مولد و يا گوساله ماده به منظور پرورش تليسه در داخل مجتمع هاي پرواري ممنوع مي باشد .
6-3-4 .گزارش ثبت اطلاعات دامهاي واردشده و خارج شده به مجتمع ماهيانه توسط مسئول فني مجتمع تكميل و به اداره دامپزشكي شهرستان ارسال گردد .
7-3-4.درصورت ورود دام بدون هماهنگي پست قرنطينه به داخل مجتمع، مسئول فنی بهداشتی باید مراتب را در اسرع وقت به شبكه دامپزشكي شهرستان اطلاع دهد تا با هماهنگي مديريت مجتمع در محل مخصوصي نگهداري و با اخذ مجوز از مراجع قضايي برخورد حقوقي با شخص متخلف صورت گیرد. .
8-3-4.درصورت خروج دام ویا کودبدون هماهنگي پست قرنطينه بايد گزارش مربوطه توسط مسئول فني- بهداشتی و پست قرنطينه به اطلاع شبکه دامپزشکی شهرستان رسانده شود تا با متصدي واحد متخلف طبق ضوابط برخوردگردد.