عفونت کیسه زرده

نوشته شده توسط doctorvet    بدون دیدگاه

« عفونت كيسه زرده در شتر مرغ »

عفونت كيسه زرده و بقاي آن در بدن ظاهراً براساس عوامل مختلفي اتفاق مي افتد بطوريكه اين قبيل عوامل باعث تداخل بيشتر و مرگ در جوجه شترمرغهاي جوان مي گردند.

سبب شناسي

رشد جنين در هچري :

در مراحل اوليه رشد، جنين شترمرغ به پهلوي زرده چسبيده است و به رشد خود در اين موقعيت ادامه مي دهد و در عين حال كه كيسه اي در اطراف زرده بنام كيسه زرده در حال شكل گرفتن است جنين از طريق آن اقدام به جذب مواد غذائي مي كند .

كيسه ديگري بنام كيسه كوريوآلانتوئيك از جنين سرچشمه مي گيرد ودر سطح داخلي پوسته تخم مرغ قرار مي گيرد غشاء كوريوآلانتوئيك بعنوان ريه عمل كرده و امكان تبادل گازها را فراهم نموده يعني اكسيژن را دريافت و co2 را خارج مي سازد كه هر دو از طريق سوراخهاي سطح پوست انتشار مي يابند.

چند روز قبل از هچ شدن (تولد جوجه ها) كيسه زرده به داخل محوطه بطني كشيده شده و ناف شروع به بسته شدن مي كند همچنين در اين زمان جوجه شترمرغ با اطاقك هوايي ارتباط برقرار كرده و شروع به نفس كشيدن با ريه ها مي كند.

در طول مدت  زمان هچري ارتباط بين مجراي ناف وكيسه زرده برقرار مي باشد و در شرايط عادي طي چند روز پس از بيرون آمدن جوجه از تخم ناف بطور كامل بسته مي شود. (شكل 34)

در شكل 34 يك حفره بين ناف و كيسه زرده ايجاد و لوله ناف هنوز بازمي باشد (a) و مجراي عبوري (b) مجراي زرده اي – روده اي مي باشد كه باعث ارتباط بين  كيسه زرده و روده مي گردد و در اين مسير بعضي از مواد موجود در زرده بخاطر ارتباط گسترده ايجادشده جهت تغذيه وارد روده مي گردند و در اين مسير عروق خوني مزانتريك توسعه يافته و داخل كيسه زرده مي شوند بطوريكه با تشكيل بافت پلاسنتا به جذب مواد نامحلول خوراكي در زرده كمك مي كنند .

سبب شناسي

مراحل جوجه در آوري :

در مرحله هچ شدن ضمن انجام حركتهاي مداوم جنين توأم با نوك زدن اوليه به لايه داخلي وبا حركتهاي مالشي خودكيسه هوايي مقابل سر را پاره كرده و وارد محوطه فوق شده و از هواي آنجا استفاده مي كند. پوسته خارجي تخم توسط نوك زدن با دندانهاي اوليه جوجه همراه  با كمك پاي راست شكسته شده و يك مرتبه مجرائي ايجاد مي شود در اين مرحله از سن بعلت جابجائي بيش از حد جوجه به نقاط مختلف عفونت كيسه زرده مي تواند اتفاق بيافتد.

آلودگي از طريق پوسته :

بعضي از تخمهاي شترمرغ در اثر شستشو با مواد ضدعفوني كننده لايه كوتيكولي سطح پوشش خود را از دست داده و در صورت وقوع چنين حالتي حريف باكتريهاي موجود در روي تخم نشده و اين ميكروبها با حركت موئين ، خود را به داخل حفره هاي موجود در سطح پوسته رسانده وارد تخم مي شوند.

استفاده از ضدعفوني كننده هاي اسيدي در شرايط خاصي با ايجاد واكنش با كربنات كلسيم در پوسته تشكيل كريستالهاي كربنات كلسيم در داخل حفرات پوسته نموده و خنثي ميگردند و در طي واكنشها ي فوق مقداري از مايعات موجود در سطح امكان نفوذ به داخل تخم  از طريق مجاري موئين را مي يابند.

غشاء كوريوآلانتوئيك (C.A.M) :

در طي دوره آنكوباسيون باكتريهاي موجود در غشاء تخم به داخل حفره كوريوآلانتوئيك حركت نموده و در آنجا تحت تأثير مواد ضدباكتريايي لوسين غيرفعال شده وهمانجا  باقي مي مانندهمچنين درطي  زمان هچري كيسه زرده به سمت مجراي شكمي برگشته و تحت اين شرايط باكتريهاي موجود در خارج پرده كوريوآلانتوئيك حركت نموده و پس از رسيدن به مجراي نافي و ورود به آن باعث ايجاد عفونت در ناف و بند ناف شده و از آنجا به داخل كيسه زرده نفوذ مي نمايند.

عفونتهاي عمومي :

بعضي از جنينها در اثر آلودگي از طريق پوسته آلوده و پس از ابتلاء به عفونتهاي عمومي و پيش از خروج از تخم تلف مي شوندهمچنين در مورد تخم هاي جنين داري  كه هيچگاه جوجه هايي از آنها خارج نمي شود  بايستي اين قبيل تخمها را باز نموده و مورد بازبيني  قرار داد و غشاء كوريوآلانتوئيك آنها را بيرون كشيد كه در اين صورت نقاط كوچك و سياهرنگ  حاصل از فعاليت باكتريها را در آنجا براحتي مي توان مشاهده كرد.

عفونت ناف در هچ :

هرگاه در طول دوره هچري و يا بعد از آن ناف جوجه هاي تازه متولد شده در تماس با يك سطح آلوده قرارگيرد باكتريهاي موجود در اين سطح براحتي از طريق بند ناف به كيسه زرده منتقل شده و با نفوذ به ديواره آن وارد كيسه زرده مي شود و اين محل محيطي  ايده آل از نظر دما و همچنين غذاي موردنياز براي تكثير سريع ميكروبهامي باشد بطوريكه از اين محل مي توانند به حركتشان ادامه داده و از مجراي كيسه زرده اي – نافي  به داخل روده رفته و باعث آنتريت شوند و يا اينكه از طريق عروق مزانتريك وارد خون شده و باعث هپاتيت مي شوندبايستي ويا اينكه در كيسه زرده باقي مانده و همزمان سموم خود را به داخل جريان خون پلاسنتاوارد نموده و همانند ساير بافتها باعث جذب دربدن شده و ايجاد توكسمي مي نمايد.

در دو موردفوق از موارد بالا  گاهي يك آبسه  نافي و تورم در ديواره كيسه زرده و در طي كالبدگشائي ديده مي شود.

عفونت كيسه زرده داخل جنيني :

هرگاه در روده جوجه هاي تازه متولد شده باكتري بيماريزائي واردشود مي تواند از طريق مجراي روده اي – كيسه زرده اي به داخل كيسه زرده نفوذ نموده و متعاقب آن باعث التهاب مشابه گردد. در اين قبيل از موارد اغلب مجراي فوق متورم و كاملاً مسدود شده و باعث پيشگيري از ترشح زرده به داخل روده مي شود كه در نتيجه آن جوجه نمي تواند از مواد غذائي موجود در زرده كه در آغاز زندگي به آن نيازمند است استفاده كند در بعضي از مواقع حتي قبل از اينكه آلودگي به داخل كيسه زرده نفوذ كرده باشد اين مجرا كاملاً مسدود گردد و حتي در غياب باكتري موجود در زرده ،كيسه زرده كاملاً مثل موردفوق  مسدود و دستخوش اتوليز شده و مواد سمي جذب پلاسنتا مي شوند.

همه گيري شناسي

مراقبت از كيسه زرده :

مراقبت از كيسه زرده بدين طريق است كه در وضعيت عادي كيسه زرده طي 10-7 روز و يا كمي بيشتر جذب مي شود و در وضعيت بيماري بستگي به نوع آلودگي با باكتري عفونت زا و آسيبهاي وارده از آن دارد كه هر يك باعث تلف شدن ناگهاني و همراه با هوشياري كامل در طي 10-7 روز اول زندگي مي گردند و يااينكه در جوجه ها همراه با دردهاي مزمن ناشي ازبيماري  ممكن است بيش از 6-4 هفته بدون اينكه قادر به افزايش وزن باشند زنده بمانند.

در جوجه هائي كه در درجه حرارت پائين قرار مي گيرند يا اينكه روي زمينهاي بتوني سخت و سرد مي نشينند جذب كيسه زرده به تأخير مي افتد و همچنين جوجه ها در اثر سرماخوردگي قادر به نوشيدن آب نمي باشند كه علت آن چرخش كيسه زرده و عدم باز جذب آب موجودمي باشد و يا دربرطرف كردن آب جذب شده در زردهدچارمشكل مي شوند البته مشابه اين حالت مي تواند براي جوجه هايي كه در حرارت بالا نگهداري شده و دسترسي كافي به آب نداشته و دچار دهيدراتاسيون شده باشند اتفاق بيافتد.

علائم عفونت كيسه زرده :

كيسه زرده ملتهب و عفوني به اندازه كافي بزرگ و داراي قوام گرديده بطوريكه با فشردن محوطه بطني قابل لمس مي باشد و براي تشخيص بهتر از امواج اولتراسون (سونوگرافي) مي توان استفاده كرد.

هرگاه عفونت از طريق بند ناف پس از جوجه درآوري عفونت بند ناف رخ دهد معمولاً آبسه  هائي به اندازه نخود كوچك در داخل يا پيرامون بند ناف  و در باقيمانده مجراي ناف يافت مي شود كه مي توان آنرا لمس نمود و ناحيه متورمي در روي ديواره كيسه زرده در نزديك بند ناف قابل مشاهده خواهد بود.

در صورت انتشار عفونت از روده ها، اين عفونت دركيسه ها موجود نخواهند بود. كيسه زرده آلوده اتوليز شده و اغلب متورم و به رنگ سبز در مي آيد. تغيير رنگ به سبز در يك زرده غيرآلوده در اثر رنگدانه هاي صفراوي كه از طريق مجاري روده اي- زرده اي وارد كيسه زرده شده اند  مشاهده مي گردند. اعتقاد بر اين است كه در چنين وضعيت غير طبيعي محتويات روده احتمالاً بعلت خالي بودن روده و بخاطر عدم تغذيه مناسب پرنده و يا عدم دسترسي به غذا و جابجائي روده اتفاق مي افتد.

در كشت ميكروبي ازعفونت كيسه زرده باكتريها رشد مناسبي از خود نشان نمي دهند كه ما را به اين واقعيت مي رساند كه باكتريهاي عامل بيماري در اين شرايط بحالت خفته باقي مانده يا كشته شده اند كه در نتيجه آن به فاكتورهاي مختلفي از جمله دفع مناسب مواد خوراكي بايد بسنده كرد و يا براي جلوگيري از تجمع سموم باكتريائي و متابوليك به حرارت  موجود در شرايط انكوباسيون توجه كافي مبذول داشت در اين قبيل از موارد نياز به آناليز متابوليها وشناخت  باكتريهاي مفيد بدن از يك سوش وحشي وارد شده به داخل آن خواهد بود.

مراقبت و درمان عفونت كيسه زرده :

در صورت عدم دسترسي به آنتي باديهاي موجود در كيسه زرده اين فرصت فراهم مي شود تا جوجه امكان توليد آنها را عليه باكتري پيدا كند و همچنين و از داروهاي ضدباكترياي و يا دوز مشخص جوجه ها داده مي شود در اين مراحله ازبيماري  درمان تأثير چندان موثري  روي جوجه در حال مداوا ديده نمي شود. اخيراً مطالعاتي درخصوص برداشتن كيسه زرده باقيمانده در بدن مطرح گرديده كه نتايج آن متغير مي باشد.

ظاهراً و براساس تجارب حاصله بهترين روش پيشگيري از بيماري در جوجه هاي تا سن 10 روز اول زندگي مي باشد و بدينصورت كه هرگاه پرنده يك تماس طولاني مدت با سموم باكتريايي موجود داشته باشد مقاومت زيادي نسبت به آنها اخذ مي نمايد و روش انجام آن بدينقرار است كه در حالت نرمال باز جذب كيسه زرده طي 14 روز اول زندگي انجام مي شود كه در اين بين يك راه اثبات كردن آلودگي اندازه گيري  دقيق ابعادكيسه زرده آلوده در مقايسه با كيسه زرده سالم و نرمال مي باشد.

به دلايل عديده  فوق ،آلودگي هاي كيسه زرده به آنتي بيوتيكها پاسخ خوبي نشان نمي دهند بهمين خاطر برداشت كيسه به روش جراحي در آنها توصيه شده است با ايجاد يك شكاف هلالي شكل در نزديكي كيسه زرده و جداسازي دقيق عروق اصلي و جدا سازي  آنها پس از ليگاتور زدن امكان پذير مي گردد. درعمل جراحي كيسه زرده  براي جلوگيري از هرگونه انتقال آلودگي به داخل محوطه بطني عضو كاملا برداشته  مي شود.

يك روش  درمان كه نه چندان پيشرفته ولي موفقيت آميز بوده و پرورش دهندگان  شترمرغ در آفريقاي جنوبي از آن استفاده مي كنند تزريق آنتي بيوتيك به داخل باقيمانده كيسه زرده از طريق كانال نافي مي باشد كه توسط باي كانولاي پستاني انجام و با اين روش زرده از داخل كيسه زرده خارج گرديده و مقدار اندكي آنتي بيوتيك بجاي آن تزريق مي گردد.

پيشگيري از عفونت كيسه زرده

جهت تأمين بهداشت تخم وانكوباتور و در پيشگيري از ورود باكتري از طريق ناف بايد از بهترين محلول ضدعفوني در انكوباتور استفاده شود.

گاز دهي و ضدعفوني تخمها ترجيحاً بعد از جمع آوري و يا قبل از چيدن تخمها در دستگاه توسط فرمالين وپرمنگنات  انجام شود.

شستشو با آب گرم، ضدعفوني و گازدهي انكوباتور و هچر ، كندلينگ تخمها و ضدعفوني جعبه هاي حمل جوجه ها بعد از هچري وهمچنين كليه سطوح داخل وخارج بطور مناسب انجام گيرد . درخطوط هچري طي اولين روزهاي تولد عفونت به راحتي وارد ناف مي شود لذا خطوط هچري كاملاً بايد ضدعفوني وتحت نظر قرارگردد.

ضدعفوني لانه

در هواي خشك و آفتابي تخمهاي شترمرغ اغلب بطور غيرآلوده باقي مي مانند .  زماني تخم مي تواند بطور غيرآلوده و مصون از هرگونه آلودگي باشد كه در طي شستشو هيچ نقطه آلوده اي روي آن باقي نمانده باشد. انباشتگي فضولات وموادآلوده برروي تخم اغلب باكاغذ سمباده پاك مي شود. اين آلودگيها را با كشيدن روي شن نيز مي توان تا حدودي  پاك كرد. سطح آغشته به شن و ماسه موجود در لانه مي بايست در فواصل منظم تعويض و اطراف آنها كاملاً خشك گردد تا در هواي باراني از آلوده شدن تخمها به گل و لاي جلوگيري بعمل آورده و همچنين تخمها داخل گودال وجاهاي آلوده نيافتند.

پاكسازي محيط بهار بند از گرد و خاك

پاكسازي گرد و خاك درمحيط بهاربند كه بهمراه هوا وارد انكوباتور مي شود به عنوان يك منبع آلودگي خيلي مهم مي تواندمطرح باشد و حداقل خطر آن اينست كه بعلت نداشتن هواكش مناسب در انكوباتور، گرد و خاك بطور مستقيم از محيط خارج وارد سيستم شده و ايجاد آلودگي مي كند. امروزه انواع مختلفي از يونيزه كننده هاي هوا بصورت تجارتي جهت استفاده در انكوباتور قابل دسترسي مي باشند و براحتي از آنهادر پاكسازي محيط مي توان استفاده كرد.

درمان ناف

در زمان تولد، ناف هر جوجه بايد توسط ضدعفوني كننده هاي مناسب زخم يا اسپري شناخته شده ضدعفوني گردد. بعضي از پرورش دهندگان يك مقدار كمي محلول آنتي بيوتيك به داخل مجراي ناف در فاصله زماني بعد از هچري كه ناف بازمانده تزريق مي كنند.

رامپلر طي گزارشي با قرار دادن 2 ميلي گرم از يك آنتي بيوتيك وسيع الطيف در داخل ناف توسط تيت كانولاي پستاني پيشگيري مطمئني در ارتباط با عفونت كيسه زرده بعمل آورد .

باكتريهاي روده اي

درپيشگيري از ورود باكتري از طريق مجراي روده مي توان با جايگزين كردن سريع يك فلور طبيعي درروده آنرا انجام داد. در اين اواخر با استفاده از ماست و دادن آن به جوجه ها در ساعات اوليه بعد از تولد اين ايمني را در بدن آنها ايجاد مي كنند (يك قاشق چايخوري براي هر پرنده ) و تكرار آن در آب آشاميدني بميزان يك قاشق چايخوري در هر ليتر آب براي چند روز سپس ادامه درمان بايد تكرار شود.

براي پيشگيري يك مقدار كم (يك مشت) از خاك باغچه سبزي كاري يا گل كاريرابرداشته وبا پخش كردن آن در محل تردد جوجه ها مي توانكمي ايمن سازي نمود.

پروبيوتيكهاي انحصاري شامل باكتريهاي زنده ضعيف شده مي توانند در تماس اوليه درسطح چراگاه باعث جايگزيني بافلور طبيعي در بدن پرنده مي گردند.

در استفاده از باكتريهاي موجود در مدفوع شترمرغهاي مادر ممكن است باعث ايجاد فرصتي براي سوشهاي  وحشي ايجادشود بطوريكه براي آنها  بيماريزا باشند.

از پروبيوتيكهاي تجاري براي توليد بذر فلور روده مي توان  استفاده كرد و اين مسئله ثابت مي كند كه باكتريهاي زنده در محيط وجود دارند.

چرخش كيسه زرده :

چرخش كيسه زرده درطول دوره هچري زماني كه بند ناف موجوددربين  كيسه زرده متصل به ديواره بطني پاره شده باشد اتفاق مي افتد و همچنين در طي حركت از مسير پر دست اندازه ايجاد مي شود بطوريكه طي آمارهاي موجود اين افت و خيزها باعث چرخش كيسه زرده دور خودش در سطح لوله روده اي – زرده اي شده و يا حلقه روده اي باعث انسداد در خونرساني مي شود كه براي جوجه هابسيار دردناك  بوده و تشخيص باليني بيماري بندرت انجام گرفته  و سريعاً باعث مرگ جوجه بيمار مي شود (شكل بالا).