درساژ اسب و مسابقات

درساژ چیست ؟اين‌ لغت‌ فرانسوي‌، و معني‌ آن‌ در لغت‌نامه‌، نظم‌ دادن‌ و مرتب‌ و منظم‌ كردن‌ است‌. پس‌ در حقيقت‌، نظم‌ دادن‌ به‌ حركت‌هاي‌ طبيعي‌ اسب‌ را مي‌توان‌ درساژ ناميد.
درساژ، مادر ورزشهاي‌ سواركاري‌ است‌ و اگر به‌ آن‌ بها داده‌ نشود و اسب‌ به‌ درستي‌ تربيت‌ نشود هيچگاه‌ قادر نيست‌ از تمام‌ توان‌ براي‌ اجراي‌ حركتهايش‌ بهره‌ بگيرد.
هراسبي‌، حتي‌ اسبي‌ كه‌ به‌ گاري‌ بسته‌ مي‌شود، نياز دارد تا بطور اصولي‌ وپايه‌اي‌ براي‌ آن‌ كار آموزش‌ ببيند. اسبي‌ كه‌ براي‌ سواري‌ آزاد در نظر گرفته‌ مي‌شود و صرفاً وظيفه‌اي‌ تفريحي‌ و سرگرم‌ كننده‌اي‌ را عهده‌دار است‌، هم‌ نياز دارد آموزش‌ ببيند. يعني‌ حركتهايش‌ نظم‌ و تربيت‌ داشته‌ باشد، به‌ عنوان‌ مثال‌ اگر سوارش‌ در بيابان‌ از او پياده‌ شد، به‌ آرامي‌ در كنارش‌ ايستاده‌ و اجازه‌ بدهد دوباره‌ به‌ راحتي‌ سوارش‌ شود. همين‌ خود مي‌تواند درساژ باشد. پس‌ مي‌توان‌ گفت‌ درساژ در ابتدا يعني‌، آشنا كردن‌ كره‌ به‌ گلگير و نظافت‌ و بلند كردن‌ دست‌ و پا تا آخرين‌ مراحل‌ هنر نمايشي‌ كه‌ خرامش‌ و يورتمه‌ در جا و… باشد.
يك‌ سواركار بايد خود به‌ درستي‌ آموزش‌ ديده‌ باشد مثل‌ طفلي‌ كه‌ وارد دبستان‌ مي‌شود و تا به‌ دكتري‌ رسيدن‌ زحمت‌ و مرارت‌ و دود چراغ‌ خوردن‌ لازم‌ دارد، طي‌ مراحل‌ ابتدايي‌ تا دكتراي‌ اين‌ رشته‌ هم‌ مرارت‌ دارد.

گامهاي‌ انتقالي‌: در شروع‌ آموزش‌ اسب‌ درساژ، بايد نحوة‌ صحيح‌ حركت‌ با گامهاي‌ طبيعي‌ – متعادل‌ و آهنگين‌ – همان‌ روشي‌ كه‌ در يورتمه‌ به‌ آن‌ رسيده‌، به‌ او آموخته‌ و اسب‌ ياد بگيرد به‌ نرمي‌ و زيبائي‌ هرچه‌ تمامتر از گامي‌ به‌ گامي‌ ديگر حركت‌ انتقالي‌ مستقيم‌ و يا معكوس‌ انجام‌ دهد.

نيم‌ توقف‌: نيم‌ توقف‌ از با اهميت‌ترين‌ اصول‌ سواركاري‌ است‌ و بايد خيلي‌ زود به‌ اسب‌ آموخته‌ شود. با اجراي‌ نيم‌ توقف‌ اسب‌ را به‌ تعادل‌ مجدد يا متعادل‌تر شدن‌ دعوت‌ مي‌كنيم‌. نيم‌ توقف‌ به‌ مثل‌ مبتدائي‌ براي‌ خبر، اسب‌ را براي‌ اجراي‌ حركت‌ بعدي‌ هشيار و آماده‌ مي‌كند.
پس‌، ابتدا بايد نيم‌ توقف‌ داد و سپس‌ حركت‌ بعدي‌ را با اجراي‌ اثرهاي‌ مناسب‌ آن‌ حركت‌، از اسب‌ خواست‌.
براي‌ آموزش‌ نيم‌ توقف‌ سوار بايد وضعيت‌ خود راروي‌ اسب‌ تصحيح‌ كند. با فشار ساقها، اسب‌ را به‌ جلو رانده‌، انگشتان‌ دستهايش‌ به‌ آرامي‌ جمع‌ شوند. نشست‌ خيلي‌ جزئي‌ سبك‌ شده‌ و به‌ محض‌ دريافت‌ جواب‌ مساعد از اسب‌، انگشتان‌ دستها باز مي‌شوند تا اسب‌ با استفاده‌ از پاها، خود را جمع‌ كند.
سوار بعد از اين‌ او را با گام‌ معمولي‌ يا هرگام‌ دلخواه‌ ديگري‌ به‌ حركت‌ واميدارد. پس‌ از آموزش‌ نيم‌ توقف‌ به‌ اسب‌، از مزاياي‌ بيشمار همكاري‌ او با خود بهره‌مند خواهيد شد.
براي‌ آموزش‌ نيم‌ توقف‌ به‌ اسب‌ جوان‌، قدم‌ برويد در وسط‌ خط‌ حصار، تكرار رو كرده‌ بطرف‌ مركز ميدان‌ حركت‌ كنيد، در مركز اثرهاي‌ ايست‌ را اجرا كنيد.
اين‌ تمرين‌ را حداقل‌ 20 بار تكرار كنيد تا اسب‌ خود را با اثر وفق‌ داده‌ و ايست‌ كند، پس‌ از مكثي‌ كوتاه‌ دوباره‌ حركت‌ كنيد.
به‌ گام‌ يورتمه‌ برويدو با اجراي‌ اثرهاي‌ حركت‌ انتقالي‌ معكوس‌ او را به‌ قدم‌ بياندازيد. همزمان‌ با اثرهاي‌ نشيمن‌، ساِق و دست‌ از صدا هم‌ استفاده‌ كنيد. هنگاميكه‌ اسب‌ به‌ اثرهاي‌ بازدارنده‌ و انتقالي‌ معكوس‌ جواب‌ داده‌ با استفاده‌ مجدد از اثرهاي‌ نشيمني‌ و ساِق و آزاد شدن‌ انگشتان‌ دستها، مجدداً او را در همان‌ گام‌ قبلي‌ به‌ جلو برانيد. پس‌ از اينكه‌ مطمئن‌ شديد اسب‌ روي‌ خط‌ وسط‌ به‌ اثرهاي‌ انتقالي‌ معكوس‌ و مستقيم‌ جواب‌ مي‌دهد، اثرهاي‌ نيم‌توقف‌ را در جاي‌ جاي‌ محوطه‌ تمرين‌ به‌ اجرا بگذاريد تا، اسب‌ در گام‌ يورتمه‌ و پي‌در پي‌ به‌ اثرهاي‌ نيم‌ توقف‌ به‌ درستي‌ جواب‌ بدهد. پس‌ از اينكه‌ اسب‌ در گامهاي‌ سه‌ گانه‌ قدم‌، يورتمه‌ و چهارنعل‌ متعادل‌ شد، مي‌توانيد نيم‌ توقف‌ را در اين‌ گامها هم‌ به‌ اجرا بگذاريد.

مسابقات سه روزهمسابقه مهيج و محبوب سه روزه در مدارس سواره نظام ارتش فرانسه پايه گذاري شد. افراد ارتش فرانسه براي جنگيدن به اسبهائي احتياج داشتند که از سوار خود اطاعت کند. قوي و شجاع باشد و استقامت حمل سوار و تجهيزات او در ميان کوه و دشت را داشته و پس از استراحتي کوتاه دوباره مسافت ديگري را طي کند . در اين حال سوارکاران هم مي بايست بهمان نسبت شاع و قوي بوده به نحو شايسته اي از رموز تربيت اسب و سواري بهره مند باشند . مسابقه سه قسمت داشته که هر قسمت آن در يک روز برگزار مي شده تا اگر در هر يک از قسمتها اطاعت – قدرت – شجاعت و سرعت در اسب و يا سوار نقطه ضعفي مي بوده آشکار شود .
امروزه اين مسابقات بهمان صورت در سه روز برگزار مي شود .
روز اول مسابقه درساژ يعني هنر نمائي اسب و سوار براي نشان دادن درجه اطاعت و انقياد و نرمش اسب مي باشد . مدت آن ده دقيقه و در محوطه اي سرباز بطول 40 و بعرض 20 متر اجرا مي شود . حرکات بسيار ساده و عبارتند از : حرکت روي خط مستقيم – چرخيدن – دايره زدن – عقب رو – قدم – يورتمه – چهارنعل و حرکت روي دو محور . سوار مي بايست تداوم اين حرکات را از حفظ بداند و بدنبال هم باجرا بگذارد . حرکات اين مسابقه بايد در کمال دقت و صحت باجرا گذاشته شود مثلا در حرکت روي خط مستقيم اسب مي بايست کاملا مستقيم بوده و يا اگر در جائي بايد بايستد در همان نقطه ايستاده و ايست او کامل شود .
هر يک از مواد بين 6 تا 10 نمره دارد و بوسيله دو يا سه قاضي قضاوت مي شود . نمره ها ي قضات با يک محاسبه ساده به خطا تبديل شده به حساب اسب و سوار منظور مي شود که با مجموع خظاهاي او در دو مسابقه ديگر جمع مي شود .
در روز دوم مسابقه استقامت و سرعت انجام مي شود که تقريبا سرنوشت قهرمان را هم روشن مي کند . اين قسمت به چهار مرحله ا – بي – سي و دي تقسيم مي شود .

مرحله ” ا ” که رد يابي نام دارد معمولا حدود سه تا شش کيلومتر با سرعتي معادل 400/14 کيلومتر در ساعت است که مطابق با گام سريع يورتمه مي باشد ولي معمولا بصورت مخلوطي از گامهاي قدم – يورتمه و چهارنعل طي مي شود .
مرحله ” بي ” که سرعت با مانع نام دارد بين سه تا پنج کيلومتر با سرعتي معادل 400/41 در ساعت است و حدودا بين 10 تا 15 مانع از نوع موانع مسابقات کورس پرش در آن تعبيه مي شود و مي بايست با گام سريع چهارنعل طي شود زود رسيدن سوارکار يا تجاوز از زمان مجاز هم خطا به حساب مي آيد .
بلافاصله پس از اتمام اين مرحله مرحله “سي ” که دوباره رديابي با مسافتي بين هشت تا دوازده کيلومتر با سرعتي معادل 400/14 کيلومتر در ساعت شروع مي شود. در پايان مرحله سي ده دقيقه استراحت در نظر گرفته شده که اسب هم از طرف هيات دامپزشکي تحت معاينه قرار مي گيرد و در صورت سلامت اجازه حرکت در مرحله بعدي را بدست مي آورد .
اگر آخرين مرحله ” دي ” بنام صحرائي مي باشد مسافت آن بين 6 تا 8 کيلومتر است و سرعت آن معادل 200/34 کيلومتر در ساعت مي باشد . بين 30 تا 45 مانع در اين مسير تعبيه مي شود که خود مسير هم از پستي و بلندي و فرازها و نشيب هاي گوناگوني تشکيل شده و در پس هر مانع يا پيچ مشکلي نهفته است تا قدرت و ضعف اسب و سوار آشکار شود . در تمام طول مسير مسابقه استقامت و سرعت هر بار امتناع اسب از پرش يا زمين خوردن خطا و سه بار امتناع و يا تمام نکردن مسابقه اخراج بهمراه دارد .

سومين روز پس از اينکه اسب از بازرسي دامپزشکي اجازه شرکت دريافت کرد. مسابقه پرش برگزار مي شود . اين مسابقه در رده “سي ” برگزار مي شود و معمولا مسير را کمي مشکل انتخاب مي کنند تا به قدرت اسب و سوار پي ببرند .مسابقه يکروزه از نظر کلي شبيه مسابقه سه روزه است ولي هر سه قسمت در يک روز انجام مي گيرد و اول درساژ 
دوم پرش و سوم قسمت استقامت و سرعت که فقط مرحله صحرائي آن و کمي هم ساده تر از سه روزه در نظر گرفته مي شود برگزار خواهد شد .
مسابقات سه روزه از سال 1912 در استکهلم در مسابقات المپيک جاي گرفت و هر ساله در سطح اروپا بصورت جهاني و هر چهار سال يکبار در المپيک با شکوه هر چه تمام تر هم بصورت انفرادي و هم بصورت تيمي برگزار مي شود .
طبق آمار منتشره از طرف کميته ملي المپيک در مسابقات المپيک مونترال مسابقات سه روزه از نظر تماشاچي در رده ششم قرار داشته است.