پرورش كبك چوكار

پرورش كبك چوكار

مقدمه
نژادهاي متنوعي از كبك شامل كبك هاي اهلي و وحشي در سراسر جهان وجود دارد. كبك چوكار يا چوكار هندي (Alectoris chukar chukar) از ديرباز در اين جهان پهناور مي زيسته و داراي جمعيت بسيار زيادي بوده است ولي پس اينكه در دشتها ساكن شد توسط انسان بطور بي رويه شكار گرديد و تعداد آن به سرعت روي به تنزل گذارد. ساير گونه هاي كبك, مثل كبك عربي (Alectoris melanocephala) در جمعيت هاي بسيار بزرگي در همه نقاط جهان زندگي ميكند. در اين ميان چوكار هندي كبكي است كه در جهان امروزي بصورت اقتصادي مورد بهره برداري قرار مي گيرد.

خصوصيات تشخيصي كبك چوكار
همانطوريكه در عكس فوق مشاهده مي گردد خطهاي سياه مشخصي از پيشاني اين كبك شروع شده و از چشمها گذشته و به طرف گردن پايين آمده است. سينه, پشت و پهلوها خاكستري بوده و داراي نوك سياه جانبي است. منقار و پاها در كبك هاي بالغ قرمز مايل به نارنجي است. پرندگان جوان داراي پرهاي ثانويه خالدار پروازي, همراه با دو بال پروازي اصلي بيروني مي باشند كه از لحاظ شكل و شرايط رنگ با پر ساير نژادهاي كبك متفاوت است اين بالهاي بيروني پروازي, تا دومين سال نمي ريزند. نرها داراي وزن زنده 650 گرمي هستند و ماده ها حدود 10% سبكتر از نرها مي باشند. نرها و برخي از ماده ها دارا رفتارهاي خاص جفت گيري هستند و تعيين جنسيت در آنها از طريق كلواك (مقعد) امكان پذير است.

جفتگيري
كبك هاي بالغ قادر هستند كه دماهاي بالا را تحمل كند و در مراتع پرورشي حصاركشي شده بزرگ, لانه گزيني كنند و با استفاده از پوشش زمين و موانع طبيعي خود را از نور مستقيم خورشيد محافظت نمايند. چوكارها در جمعيتهاي بزرگ و بصورت صنعتي پرورش داده مي شوند در هنگامي كه مراتع كافي در اختيار باشد مراتع مخصوص نگهداري كبك به ازاي هر پرنده 5/2 متر مربع مي باشد كه بايد بطور متناوب از آنها استفاده كرد تا پوشش علفزار براي تغذيه و پنهان شدن كبك مناسب باشد. قفسهاي كبك بايد بزرگتر از حالت استاندارد باشد و براي هر كبك 3/0 متر مربع مساحت در نظر گرفته شود با وجود اينكه چوكارها عمدتا با جفت خود زندگي مي كنند ولي ممكن است كه نسبت تلاقي در گروه هاي بزرگ 3:1 باشد. گله هاي داشتي بايد در اواخر زمستان انتخاب شوند تا قبل از شروع تخمگذاري از بارور بودن تخمها اطمينان حاصل گردد. توليد تخم در هر كبك چوكار 30 عدد تخم مي باشد. چوكارهاي نر بيشترين حالت باروري را در فصل نسبتا كوتاهي نشان مي دهند (كمتر از 3 ماه) و تا سن 30 هفتگي نمي توان آنها را با نور مصنوعي به بلوغ رساند. نوردهي نرها بايد 2 هفته قبل از جفتگيري صورت پذيرد در اين حالت انتظار مي رود كه تخمهاي بارور 3-2 هفته پس از جفتگيري گذاشته شوند.

كنترل جوندگان
چوكارها در روي زمين ساكن هستند و در آن لانه مي سازند و جهت در امان ماندن از حمله جوندگان لانه هاي خود را 30 سانتيمتر در زمين حفر مي كنند و با اين روش جوندگان را كنترل مي كنند. با حصاركشي لانه ساير شكارگرها را نيز از لانه خود دور نگه مي دارند.

نوردهي
در شرايط طبيعي چوكارها از اوايل بهار تا اواسط تابستان تخمگذاري مي كنند و نوردهي مصنوعي كبكهاي ماده ممكن است كه اين دوره را طولاني تر كند كه شدت نور حداكثر Lux10 مي باشد افزايش تدريجي برنامه نوردهي به 16 ساعت و كاهش آن به 8 ساعت در روز ايده آل است.

جوجه كشي
براي جوجه كشي, تخمهاي كبكها بايد حداقل 2 بار در روز جمع آوري گردند ولي در آب و هواي گرم تعداد دفعات بيشتري مورد نياز است تا از رشد جنين جلوگري گردد تخم ها بايد با برس نرم تميز شوند و حداكثر 2 هفته مي توان تخمهاي جوجه كشي را قبل از اقدام به جوجه كشي نگهداري كرد كه بايد در 15 درجه سانتيگراد با 75% رطوبت نسبي نگهداري كرد و در هر روز دو بار آنها را چرخاند. اگر دستگاه جوجه كشي مخصوص تخم مرغ باشد بايد شرايطي مهيا كرد تا بتوان تخمهاي كبك را در آنها جاي داد. شرايط مناسب براي جوجه كشي در كبك 6/37 درجه سانتيگراد و رطوبت نسبي 59% مي باشد. تخمهايي كه براي جوجه كشي در داخل دستگاه جوجه كشي قرار داده مي شود در طول 24 روز دوره جوجه كشي بايد به طور صحيح چرخانده شوند تخمهايي كه قبل از دوران جوجه كشي نگهداري شده اند ممكن است دو روز بيشتر از بقيه در دستگاه جوجه كشي باقي بمانند و احتمالا قابليت جوجه كشي آنها در مقايسه با تخمهاي تازه به مقدار كمي پايينتر خواهد بود. تخمهاي داخل دستگاه 3 بار در روز بايد چرخانده شوند حتي تعداد دفعات بيشتر نتايج بهتري حاصل خواهد كرد. ولي چرخاندن تخمها از روز 21 جوجه كشي كه به دستگاه هچر منتقل مي گردند متوقف مي شود. در داخل هچر دماي 5/36 درجه و رطوبت نسبي 69% ايده آل است. ضدعفوني كردن سترها و هچرها با گاز فرمالدئيد در بين دوره هاي جوجه كشي يك عمل معمول بر عليه آلودگي باكتريايي است بهداشت اتاق جوجه كشي بسيار مهم است يك ماده ضدعفوني كننده ارزان و بي خطر براي ضدعفوني كردن ظروف, سطحها و تجهيزات لازم است كه معمولا از محلول نشاسته (قلياي) 5/0 كيلوگرم در 18 ليتر آب استفاده مي شود ابتدا سقف و ديوارها خيسانده شده و سپس بطور كامل شسته ميشوند. تخمها در روز 21 در هنگام انتقال به دستگاه هچر نورآزمايي مي گردند تا تخمهاي بارور و غير بارور جدا شوند كه اين روش در روز 4 جوجه كش هم امكان پذير است.

پرورش
براي جلوگيري از آسيب ديدن پاي پرنده, چوكارها در بسترهاي عميق و يا در كف سالن پرورش داده مي شوند يا اينكه قفسهايي كه كف آنها با كاغذ و مقواي نازك پوشيده شده است براي چند روز اول پس از تخم درآمدن جوجه ها تهيه مي گردد. به علت اينكه جوجه كبكها بسيار كوچك هستند به منظور جلوگيري از فرار جوجه ها بايد اشياي جامدي مثل فيبر در ناحيه پرورش آنها قرار داده شود. فراهم آوردن آبخوري كم عمق كه بيش از 1 سانتيمتر عمق نداشته باشد از خيس شدن و خفه شدن جوجه ها جلوگيري مي كند حتي سيم كشي بر روي آبخوري توصيه مي گردد. پرورش جوجه ها از دماي 33 درجه سانتيگراد شروع مي گردد كه ترجيحا با دماسنج حساس اندازه گيري مي شود و به ازاي هر سه روز دما 1 درجه سانتيگراد كاهش مي يابد تا اينكه به 21 درجه برسد اين دما تا زمان پرورش كامل جوجه ها (معمولا تا 5-4 هفتگي) ثابت نگه داشته مي شود. براي 10 هفته اول پرورش 3 عدد آبخوري 5/4 ليتري و 1 متر مربع فضاي تغذيه براي 100 عدد جوجه كبك در نظر گرفته مي شود.

همخواري
به علت اينكه چوكارها پرندگان شكاري هستند تمايل بسياري به همخواري دارند نوك چيني در 3 روز اوليه سن ميتواند از بروز همخواري جلوگيري كند فراهم آوردن بستر كافي و جيره غذايي مناسب و كافي باعث آسايش جوجه ها شده و ريختن كاه و علوفه سبز در محل مي تواند به پيشگيري از همخواري كمك كند. بايد مراقب بود كه رطوبت بيش از اندازه بالا نرود و شدت نور مناسب باشد تا ميزان همخواري كم شود.

تغذيه
جيره هاي رشد بوقلمون كه با پوسته صدف مكمل سازي شده باشد براي پرورش چوكارها مناسب است كه بايد 1 ماه قبل از جفتگيري تهيه شود. گله هاي مادر در هر هفته 300 گرم خوراك مصرف مي كنند ولي جوجه كبك ها در طول دوره پرورش, جيره هاي استارتر (آغازين) بوقلمون را تغذيه كنند و سپس تا هنگام فروش جيره رشد دريافت مي كنند.

جيره پيشنهادي

در جيره پيشنهادي بالا چوكار ممكن است در 18 هفتگي به 600 گرم برسد كه ضريب تبديل غذايي آن 6:1 است