چرم شترمرغ و نحوه نگهداري و عمل آوري آن

نوشته شده توسط doctorvet    ۱ بدون دیدگاه

چرم شترمرغ و نحوه نگهداري و عمل آوري آن

مقدمه :

چرم شترمرغ از جمله محصولات اصلي و ارزشمند درعرضه محصولات شترمرغ محسوب مي گردد بطوريكه در مقطعي از زمان اختصاصا شترمرغ را بمنظور استفاده از پر اين پرنده پرورش مي دادند و در مقطع بعدي بمنظور توليد پوست و چرم حاصل از شترمرغ اقدام مي شد زيرا پوست شترمرغ از چنان لطافت و قوامي برخوردارمي باشد كه با پوست كروكوديل و گاو از نظر قوام وكيفيت قابل رقابت بود ه و امروزه علاوه بر پوست ، گوشت شترمرغ بخاطر خواص استثنائي و كيفيت مطلوب آن و برخورداري از المانها و ويتامينهاي مورد نياز بدن انسان مورد استقبال بي نظير مصرف كنندگان قرار گرفته است .

پوست شترمرغ بخاطر قوام ، لطافت ، خارهاي طبيعي ، نقش نگارهاي عالي در روي مناطق ساق پا و ران ومناطق صاف و بي حاشيه در بدن پرنده  و امكان استفاده از آن بعنوان لباس ، كيف ،كفش ، كمربند ، جاسوئيچي ، رويه مبل و غيره از جايگاه ويژه اي برخوردار گرديده و در صنعت چرم دنيا جزء بهترين چرمها جهت توليدات مورد نظر  محسوب مي گردد و هر روزه برتنوع محصولات چرمي حاصل از شترمرغ و استقبال بي نظير از آن افزوده ميگردد .

تاريخچه :

پرورش شترمرغ براي اولين بار در سال 1850 در آفريقاي جنوبي آغاز شد و طي مدت 50 سال اول پرورش دچار نوسانات مختلفي شده و از رشد و توسعه كمتري برخوردار بوده است و پس از اين دوران و در جهت ساماندهي صنعت شترمرغ شركت كلين كارودر سال 1945 در آفريقاي جنوبي تاسيس گرديد و متعاقب آن صنعت چرمسازي فعال گرديد و بدنبال آن تقاضاي خريد گوشت مطرح و بر حسب ضرورت اولين كشتارگاه در سال 1963 تاسيس گرديد .

خريد و فروش پوست شترمرغ بطور رسمي از سال 1969 – 1970 و از زماني آغاز گرديد كه يك كارخانه چرمسازي بهمين منظور در نزديكي كشتارگاه شترمرغ تاسيس گرديد و تا آنزمان بعلت عدم تجارب  لازم در اين زمينه كليه پوستهاي استحصالي به كشور انگلستان ارسال مي شد و همزمان دراين دوران اولين كارخانه چرمسازي در آفريقاتي جنوبي تاسيس گرديد .

چرم شترمرغ در ابتداي كار به اروپا وآمريكا صادر و در آنجا در ساخت چكمه هاي كابوي استفاده مي شد و در ادامه با توجه به روند رشد صنعت وشناخت عمومي از محصولات چرم شترمرغ از سال 1980 به بعد تقاضاي خريد چرم افزايش يافت و امروزه در تمام نقاط دنيا چرم شترمرغ ازجايگاه ويژه اي برخوردار بوده و كارخانجات چرم شترمرغ دنيا بالاخص اروپا وآمريكا بدنبال آن هستند و عمده واردات آنها به خاطر قوام ، كيفيت و رنگ مطلوب چرم  از آفريقاي جنوبي مي باشد .

وضعيت صنعت شترمرغ در ايران :

صنعت شترمرغ بطور رسمي از سال 1377 وارد ايران  شده و در طي يك دهه از رشد بسيار بالايي برخوردار بوده است بطوريكه در حال حاضر بيش از 50000 هزار قطعه شترمرغ در 600 مزرعه كشور پرورش مي يابند و بجز استانهاي ايلام و كهگيلويه و بوير احمد در ساير نقاط كشور اقدام به پرورش آن نموده اند و بر اساس پيش بيني هاي موجود در چشم انداز برنامه پنجساله و بيست ساله ، گوشت شترمرغ بخشي از مصارف پروتئيني كشور را پوشش خواهد داد كه خوشبختانه اهداف برنامه هاي مورد نظر تحقق يافته است و امروزه توليد گوشت شترمرغ در كشور به مراحل قابل قبولي از توليد رسيده و استقبال خوبي از آن شده است

پوست شترمرغ در ايران بخاطر برخورداري از تنوع در رنگ آميزي و استفاده از رنگهاي مختلف و امكان تبديل آن به كالاهاي مورد علاقه بازارهاي داخلي و خارجي جايگاه ويژه اي يافته است  بطوريكه با حضور فعال در نمايشگاههاي مختلف و عرضه محصولات توليدي از جمله كيف ، كفش ، جاسوئيچي ، كمربند ، رومبلي ، البسه و صنايع دستي حاصل از تخم شترمرغ تحسين همگان را برانگيخته است و بر اين اساس پوست شترمرغ از جمله كالاهايي است كه در يازارهاي جهاني طرفداران بسياري يافته و خريداران زيادي را از كشورهاي مختلف به سمت خود جلب و تمايل به خريد نموده است .

چرم حاصل از پوست شترمرغ يكي از محصولات با ارزش است كه از اهداف اصلي توليد و پرورش شترمرغ در ايران مي باشد و با توجه به روند رو به رشد صنعت و افزايش روند توليد آن نياز به مطالعات تخصصي در اين باره و ارتقاء فرهنگ عمومي در حفظ اين سرمايه ملي و افزايش بهره وري از آن مي باشد تا علاوه بر حفظ منافع توليد كننده درداخل كشور نسبت به رشد وشكوفايي صنعت چرم در بازارهاي مختلف جهاني  حضوري فعال داشته باشيم .

در حال حاضر بعلت عدم برخورداري از اطلاعات كافي در خصوص روش كشتار و برش صحيح پوست ، پركني مناسب ، شرايط نگهداري پوست ، فراوري و عمل آوري پوست و كشتار در سنين بالاي پرنده بعلت افت كيفيت و قيمت پوست توجه چنداني به موارد فوق نمي گردد و اين مسئله باعث صدمات جبران ناپذيري از بعد اقتصادي و حفظ بازارهاي داخلي و خارجي به همراه دارد لذا در اينجا سعي شده است به نكات كليدي در خصوص نحوه كشتار ، برش ، نگهداري و كار روي چرم اشاره گردد تا مورد بهره برداري كليه پرورش دهندگان ، كشتارگاهها ، مراكز نگهداري و عمل آوري قرار گيرد .

در ايران با توجه به شرايط اقليمي و آب و هوايي ، ضريب تبديل ،  ميزان رشد پرندگان پرواري و جيره پايان دوره  سن كشتاربين 10 – 14 ماهگي مي باشد و در اين سن پوست پرنده از نظر قوام ، كيفيت وابعاد به رشد كامل خود مي رسد و در سنين بالاتر از آن بعلت بزرگي چثه حيوان پوست داراي ابعاد وسيعتر ولي برجستگيهاي نه چندان مطلوب و ضخيم با كيفيت پايين مي باشد و در شترمرغهاي جوانتر از اين سن پوست نازكتر از حد نرمال وبرجستگيهاي ريز وكيفيت نامرغوب برخوردار مي باشد .

در حال حاضر شركتهاي چرم وطن ، چرم مشهد ، چرم تبريز ، چرم اصفهان و چرم حرير از پيش گامان صنعت چرم شترمرغ در كشور مي باشند و هريك بر اساس تجربيات خود و امكانات موجود فعاليت مي نمايند و بسياري از پرورش دهنده گان بزرگ در كشور ضمن انعقاد قرارداد با صنعتگران با تجربه اقدام به توليد كيف و كفش و محصولات چرمي و همچنين كارهاي هنري روي تخم شترمرغ نموده و محصولات خود را در بازارهاي داخلي و خارجي عرضه مي نمايند .

نحوه كشتار ، نگهداري و عمل آوري پوست :

در خصوص نحوه كشتار و پركني پرنده توصيه مي گردد بلافاصله پس از ذبح پرنده و در زمان خونگيري زماني كه بدن پرنده گرم  و خون گرم درآن جريان دارد اقدام به پركني گردد و در اين مرحله سعي شود تمامي پرها كاملا از ريشه پر جدا گردد و ساقه هاي باقيمانده و شكسته را با احتياط از پوست جدا سازند تا به برجستگيهاي پوست صدمه اي وارد نگردد.

پس از مرحله پركني وجداسازي كامل آن از بدن اقدام به برش طبق روش زير مي نمائيم و در جدا كردن پوست از بدن مي توان از دستگاه پوست كن گاوي (پنوماتيك) استفاده نمود و بايد توجه نمود در برشهاي مربوطه صدمه اي به قسمتهاي مختلف پوست نخورد .

پس از جداسازي پوست اقداماتي را بشرح زير انجام مي دهيم :

آلف )  چربي گيري تا حد امكان پس از كشتار – در اينجا سعي شود در چربي گيري به عمق پوست صدمه اي نخورد و تا حد امكان پوست عاري از چربي گردد زيرا چربي باقي مانده اجازه نفوذ نمك به پوست را نخواهد داد وقسمتهاي غيرقابل دسترس به نمك آسيب پذير خواهند ماند .

ب)  پوست در محلول آب نمك سرد وغليظ (اشباع شده از نمك) در داخل بشكه بمدت يك ساعت غوطه ور بماند .

ج)  پس از يك ساعت پوست را بيرون آورده و روي زمين طوري گسترده مي كنيم تا رخ آن به سمت پايين بماند سپس قسمت لش آن با نمك كاملا پوشانده شود .

د)  پس از مدت پنج الي شش روز كه خون آبه از پوست جدا شد پوست را تكان داده و مجددا با نمك تازه قسمت لش پوشانده شده و پس از بقچه كردن (جمع كردن به روي خود) در كيسه نايلون قرار داده و بسته بندي مي كنيم تا به كارخانه چرمسازي ارسال گردد .

تذكر : چنانچه بخواهيد پوست شترمرغ را مدت بيشتري در محل نگهداري كنيد بايستي آنها را پس از نمك سود دوم روي هم كتن نموده و در محل خنك وسايه نگهداري كنيد .

درجه بندي پوست استحصالي شترمرغ به شرح زير تقسيم بندي شده است كه شامل :

درجه اول  (A) =    1 درصد پوستهاي استحصالي را به خود اختصاص مي دهد

درجه دو    (B) =   9 درصد پوستهاي استحصالي را به خود اختصاص مي دهد

درجه سه   (C) = 40 درصد پوستهاي استحصالي را به خود اختصاص مي دهد

درجه چهار(D) = 30 درصد پوستهاي استحصالي را به خود اختصاص مي دهد

درجه پنج   (E) = 20 درصد پوستهاي استحصالي را به خود اختصاص مي دهد

درخاتمه  اميدواريم كه با همكاري و همدلي كليه مسئولين بخشهاي دولتي و خصوصي و دست اندركاران اين صنعت و با ارج نهادن بر زحمات فعالان عرصه توليد حافظ اين سرمايه عظيم ملي در كشور باشيم .