بیماری کوکسيديوز

نوشته شده توسط doctorvet    ۱ بدون دیدگاه

کوکسيديوز

کوکسيديوز يکي از مهمترين بيماريهاي طيور در سرتاسر دنياست که بوسيله

تورم روده مشخص ميشود. اين بيماري توسط تک ياختهاي از راسته اپي کمپلکسا

توليد ميشود که داراي سير تکاملي مستقيم (بدون ميزبان واسط) (Apicomplexa)

مقاوم انتقال مييابد. در بدن ميزبان انگل در (Oocyst) ميباشد و بوسيله اواوسيست

درون سلولهاي اپيتليال روده تکثير مييابد بيشتر کوکسدياهاي پرندگان متعلق به جنس

ميباشند و 9 گونه مختلف را تشکيل ميدهند که 7 تا از آنها بسيار (Eimeria) ايمريا

بيماري زا هستند.

دوره زندگي کوکسيدياها 97 روز طول ميکشد و شامل 8 مرحله ميباشد.

ايمني شناسي

جوجههاي يک روزه به صورت پاسيو ايمني را از مرغ مادر کسب نميکند و طيور

در هر سني به اين بيماري حساس هستند. در عمل اکثر مرغان در همان چند روزاول

زندگي به آيمريا مبتلا و داراي ايمني موثري ميشوند ولي اگر اين آلودگي تکرار نشود

ايمني هم از بين ميرود.

مقاومت به يک گونه آيمريا باعث داشتن مقاومت برعليه ساير گونهها نميشود. در

ايمني به (Trickle infection اثر آلودگي مکرر با مقدار کم انگل (آلودگي قطره قطره يا

بهترين وجهي ايجادميشود که اين حالت معمو ً لا در مرغداري صورت ميگيرد.

پرندگان جوان نسبت به بالغين داراي حساسيت بيشتري ميباشند.

اپيدميولوژي

شدت بيماري داراي رابطه مستقيمي به گونه آيمريا و تعداد اواوسيست هايي که

مرغ را آلوده کردهاند دارد .در شرايط مرغداري غير ممکن است که بتوان محيطي غير

آلوده و ايمن نسبت به کوکسيديا ايجاد کرد.

در بيشتر موارد بدون بروز آثار بيماري ايمني حاصل ميشود و کاهش دفع

اواوسيست موجب کاهش سريع تعداد اواوسيست در بستر ميشود ولي اگر اين تعادل

در اثر هر عاملي به نفع انگل تغيير کند باعث بروز بيماري ميشود.

ابتدا بيشتر در سنين 6 3 هفتگي اتفاق ميافتد ولي مرغها در هر سني نسبت به اين

بمياري حساس هستند.

هفت گونه مهم آيمريا عبارتنداز:

E. Tenella 1) آيمريا تنلا

E.brunetti 2) آيمريا برونتي

E.necatrix 3) آيمريا نکاتريکس

E. acervulina 4) آيمريا اسرولينا

E.maxima 5) آيمريا ماکسيما

E.mitis 6) آيمريا ميتيس

E.praecox 7) آيمريا پريکوکس

محل و ماهيت جراحات گونههاي مختلف متناوب است.

آيمريا آسرولينا در اثني عشر ايجاد جراحات سفيد خطي و نامنظم ميکند و

گامونتها و اواوسيستها با آنها توام ميباشد.

آيمريا پريکوکس و آيمريا ميتيس ايجا د اواوسيست در اثني عشر ميکنند.

آيمريا نکاتريکسدر قسمت وسطي رودهها ايجاد جراحات کانوني سفيد وسرخ

ميکنند و موجب اتساع جدار روده همراه با اسهال خوني ميشوند. جراحات سفيد بوسيله

تودهاي از شيزونت حاصل شدهاند.

آيمريا ماگزيما کانونهاي خونريزي مجزايي توليد ميکند. اينگونه جراحات در اثر

وجود گامونتهاي بزرگ ويژه توليد ميشوند. مدفوع در اين آلودگي مخاطي و گليرنگ

است. اواوسيستهاي اينگونه مشخصتر و متمايزتر از ساير گونههاست و از همه آنها

بزرگتر و داراي جداري به رنگ قهوهاي براق ميباشد. ايمني به آيمريا ماگزيما به سرعت

اتفاق ميافتد.

آيمريا برونتي بيشتر در قسمتهاي پاييني رودهها ايجاد جراحت توام با خونريزي

ميکند.

آيمريا تنلا عامل کوکسيديوز در روده کور است که ابتدا با لکههاي خونريزي در

جدار و سپس خونريزي در محوطه روده کور و اسهال خوني همراه است.

طرز انتقال بيماري

بيماري از طريق مدفوع آلوده به پرندگان حساس منتقل ميشود. پرندگاني که در

سيستم توري نگهداري ميشوند معمو ً لا به کوکسيديوز مبتلا نميشوند. اين مورد نشان

دهنده آن است که انتقال مستقيم بين پرندگان با هم وجود ندارد.

علائم باليني و طرز تشخيصبيماري:

علائم عبارتنداز اسهال خوني اسهال يا مدفوع شل و مخاطي دامپزشک را به بروز

کوکسيديوز مشکوک ميکند. اولين علامت ،بروز افزايش مرگ و مير ناگهاني روزانه در

گله است. جهت تاييد تشخيصميتوان کالبدگشايي کرد و با برداشت نمونه از جراحات

روده و مشاهده زير ميکروسکوپ شيزونتها، گامونتها و اواوسيستها را مشاهده کرد.

کنترل کوکسيديوز:

کنترل کوکسيديوز بيشتر بوسيله دارو صورت پذير است. امکان کنترل كوکسيديوز

طي يک پروسه چهار مرحلهاي صورت ميگيرد.

الف)بهداشت : ايجاد محيط عاري از کوکسيديوز غير ممکن است ولي ميتوان

احتمال آن را کمتر کرد.

ب) ژنتيک: با اصلاح نژاد ميتوان نژادهاي مقاومتر ايجاد کرد.

ج) ايمني سازي: معمو ً لا از دو راه اين عمل صورت ميگيرد

1 ج) آلودگي طبيعي و تعديل آن توسط دارو

2 ج) استفاده از واکسنهاي زنده و واکسنهاي کشته شده

د) دارو (کوکسيديواستاتها):

از همه بيشتر از دارو به عنوان پيشگيري استفاده ميشود. در اين روش از

کوکسيدواستاتها استفاده ميشود که عواملي هستند که از رشد کوکسيدياها جلوگيري

ميکنند ولي قادر به کشتن آنها نميباشند. اين عمل با عمل داروهاي کوکسيديوسيد که

باعث کشتن آيمرياها ميشود فرق ميکند.

معمو ً لا در جيرههاي جوجه گوشتي از غذاهاي حاوي ترکيبات ضد کوکسيدي

استفاده ميشود. متداولترين داروي ضد کوکسيديوز مونسين است که به هيچ وجه نبايد

با آنتي بيوتيکهاي مانند تيامولين مورد استفاده قرار گيرند زيرا باعث مسموميت شديد

ميشود.

درمان کوکسيدوز:

جهت درمان از داروهايي نظير تولترازوريل، مخلوطي از آمپروليوم و

سولفاکينوکسالين، مخلوطي از سولفاکينوکسالين و دياوردين و تعداد ديگري از

سولفاميدها همراه آب آشاميدني استفاده نمود