جایگاه شتر

جایگاه ( آغل ) شتر :
بررسی ها نشان می دهد كه شترها از مقاومت خوبی در قبال سرما وگرمابرخوردارند . شترهای دو كوهانه به علت داشتن پشم زیاد در برابر سرمای شدیدمقاوم هستند ومی توانند در برابر باد وبوران وطوفان های سرد كوهستانمقاومت نموده وراه خود را در مناطق سنگلاخی ادامه می دهد . این گونه ازشترها در كشورهای مغولستان وقزاقستان وشمال چین كه از سرمای شدید برخودارهستند نگهداری می شوند . از سوی دیگر شترهای یك كوهانه به علت ساختار خاصفیزیولوژیك خود به گرمای زیاد مقاوم هستند ومعمولاً این شترها در شمالآفریقا خاورمیانه وهند وپاكستان نگهداری می شوند وقادر به تحمل گرمایسوزان صحاری خشك وبی آب وعلف این مناطق بوده ومی توانند گرمای تا 60 درجهسانی گراد ویا بیشتر را تحمل نموده ودر زیر آفتاب سوزان كویر به راه خودادامه دهند بدیهی است كه در چنین شرایط محیطی از اشتهای حیوان كاسته میشود .
یكی از دلایل رواج آغل های باز یا بهاربندها در پرورش شتر نیزهمین مسأله مقاومت حیوان در برابر سرما وگرمای شدید است . در این گونه آغلها مسأله تهویه نیز به خودی خود حل شده است ، به ویژه كه این مسأله در آغلهای بسته بسیار ضروری ومهم است . چنان چه در پرورش شتر ، تولید شیر مطرحباشد ، باید به خاطر داشت كه میزان تولید شیر ارتباط مستقیمی با درجهحرارت محیط دارد وهرچه درجه حرارت محیط افزایش یابد ومیزان آب موجود كمترباشد میزان تولید شیر ناقه كمتر وكمتر می شود ، از این رو باید برای تولیدشیر ، به این امر توجه كافی مبذول نمود .

شتر حیوانی است كه درشرایط طبیعی مناسب و به صورت آزاد پرورش داده می شود. یكی از نكات مثبت وامتیاز این دام نیز روش تغذیه و پرورش آن به صورت آزاد است. بنابر این شترنیاز چندانی به استقرار در جایگاه های بسته و سرپوشیده ندارد و می تواندرمواقع ضروری شترها را در محوطه های محصور ( بهاربند) نگهداری كرد .
شتر یك كوهانه شرایط سخت آب و هوایی را تحمل می كند، ولی در سرمای كمتر ازحدود 15 درجه سانتی گراد زیر صفر نیاز به سرپناه دارد . از طرفی، معمولاًدر روش های پرورش آزاد ونیمه آزاد ، اداره گله از قبیل : پشم چینی، داغكردن، درمان بیماریهای پوستی، واكسیناسیون و احیاناً شیردوشی و غیرهمعمولاً در محل های محصور كه در كنار آبشخورها وجود دارد انجام گرفته وسپس دام را روانه مرتع می كنند . شتر در موقع زایش و همچنین بچه شتر تا یكسالگی كه دوره شیرخوارگی بچه شتر می باشد و بخصوص تا سه ماهگی نیاز بهپناهگاه و مراقبت دارد كه می توان در سیستم های آزاد ونیمه آزاد ، شترهاییكه اواخر دوران آبستنی را طی می كنند در جایگاه محفوظی نگهداری كرد تا پساز زایش و طی دوره شیرخوارگی بچه شترها ( بخصوص تا سه ماهگی ) آن ها رامجدداً روانه مرتع كرد .
در روش بسته وبه منظور پروار بندی میتوان شترها را در محل های محصوری مانند بهاربندها كه در حقیقت جایگاه هایمسقفی است نگهداری كرد . در چنین جاهایی امكان برنامه ریزی غذایی وبهداشتیبرای گله به راحتی امكان پذیر است .
به طور خلاصه از بررسی وضعیتاستقرار و محل توقف شتر در مناطق حاشیه كویر می توان به این نتیجه رسید كهدر این مناطق به عنوان اقدام اساسی باید دراطراف آبشخورهای اصلی و مناسبكه به عنوان مراكز ارتباطی گله ها در یك ناحیه هستند، اقدام به ایجادبهاربند با قسمت بندی های فرعی همراه با انبار ذخیره كاه و سایر علوفهمورد نیاز كرد تا گله های شتر و به خصوص گله های كوچك ( گله های كمتر از10 نفر شتر) یكجا و به طور دسته جمعی از آنها استفاده كنند. اصطلاحاً اینمراكز ‌ایستگاههای خدمات پرورشی و بهداشتی نامیده می شوند .
بنابراین در مورد شترداران خرده پا كه از سیستم پرورش آزاد ونیمه آزاد استفادهمی كنند نیازی به صرف هزینه های سنگین جهت ساختن پناهگاه نیست و در صورتلزوم بایستی پناهگاهی موقت و كوچك برای شترهای تازه زا و بچه های آنها وآن هم برای مدت محدودی از سال در نظر گرفت و برای بقیه گله كه در طول سالدر مراتع مشغول چرا هستند از ایستگاه های ذكر شده در مواقع ضروری استفادهكرد لیكن در مورد گله های بزرگتر ( بیش از 20 نفر شتر مادر ) با توجه بهاینكه معمولاً امكان پرواربندی نیز وجود دارد ایجاد تأسیسات لازم واستفادهاز روش پرورش بسته توصیه می گردد و همان طور كه گفته شد در مورد پرواربندی ها در اغلب موارد ایجاد جایگاه مسقف ضروری است .
نكته حائزاهمیت دیگر اینكه شتر نسبت به بیماری جرب حساس است ویكی از عوامل مستعدكننده در ابتلای شتر به بیماری مذكور ، تراكم بیش از حد آن در یك محوطهبسته می باشد .
جهت ساختن جایگاه نگهداری شتر باید توجه داشت كهجایگاه شتر به طور اساسی از بهاربندی كه داری دیوارهای سرتاسری به ارتفاعسه متر باشد تشكیل می شود . بهتر است شترهای نر را در جایگاهی انفرادیقرار داد تا به كارگران و یا شترهای بیمار ویا شترهای آبستن صدمه نزنند ،همچنین باید محل جداگانه ای را در مركز بهاربند جهت غذا خوردن اختصاص داد،به نحوی كه دارای آخوری به ارتفاع لااقل یك ونیم متر و به گونه ای باشد كهشترها بتوانند دورتادور آن جمع شوند. باید آبشخورهایی نیز در جایگاه قرارداد. در وسط بهاربند باید سایبانی گذاشت كه چهار نفر شتر به راحتی بتواننددر زیر آن بنشینند و هم چنین دارای میخ هایی باشد كه بتوان افسار شترها رابه آن بست .